(این مطلب در صفحه تئاتر روزنامه «هفت صبح» به تاریخ 23 دی ماه 99 منتشر شده است.)
آنگاه که هملت کودک می شود
نویسنده: تورسین لترز
کارگردان: رضا بابک
بازیگران: لیلی رشیدی / پرستو گلستانی / بهرام شاه محمد لو/ حسن دادشکر/ جمشید جهانزاده/ داریوش موفق/ علیرضا ناصحی/ حمید فلاحی/ مریم بیدختی/ محمد زیگساری
هملت، پسر هشت ساله ی پادشاه دانمارک از توطئه به قتل رساندن پدرش توسط عمویش، کلادیوس و مشاور او پولونیوس آگاه می شود. هملت و دوست صمیمی اش، افلیا، تصمیم می گیرند که به طریقی پدر را از این توطئه آگاه کنند اما شاه توجهی به آنها نمی کند. تا اینکه این دو به کمک دلقکِ دربار، نمایشی عروسکی را تدارک دیده و به کمک آن پدر را از ماجرا مطلع می کنند و مانع زهر خوردن او می گردند.
نمایشنامه «هملت شاهزاده کوچک دانمارک» در سال 1981 توسط «تورسین لترز»، نمایشنامه نویس سوئدی برای کودکان و نوجوانان نوشته شده است. او با زبانی کودکانه، ساده و شوخ طبعانه از خشونت اصل اثر کاسته و صلح و امید را جانشین آن کرده است. «رضا بابک» نیز سعی در انتقال همین مفهوم و فضا در نمایش خود داشته.
هملت شخصیتی است که با دیالوگ معروف «بودن یا نبودن؟ مسئله این است» به عنوان یکی از شخصیت های روشنفکر و درگیر تردیدهای زندگی در دنیای نمایشنامه ها شناخته می شود. حال تصور کردن هملتی که این بُعد از او گرفته شده و به دنیای کودکان رفته است کمی دشوار م ینماید. هملتی که به جای شمشیر، عروسک دست م یگیرد، به جای ناامیدی، امید را برمیگزیند و به جای کشتن عمو، از پدرش تقاضای عفو او را می کند. در این نمایش زمان به عقب و به دوران کودکی هملت بازگشته است، اما گویی داستان قتل پدر ریشه در سال های دور داشته و در هر زمانی بخشی از دغدغه ی کلودیوس بوده است. نمایش به خوبی از دغدغه های فلسفی و بار خشونت داستان اصلی کاسته و با زبانی ساده و قابل درک هملتی کودک را نشان می دهد که از توطئه های بزرگ آگاهی یافته اما این بار به موقع به این موضوع پی برده است، آنقدر که می تواند مانع آن شود و جانِ شاه را نجات دهد. نمایشنامه نویس بار خشونت نمایش، قتل ها و بخش اعظم خیانت یعنی خیانت زن به شوهرش را از کار کم کرده و سعی نموده نمایشنامه ای بنویسد که برای کودک و نوجوان قابل درک و پذیرش باشد و به همان میزان که این نسل نمایندگان آینده هستند، امید جایگزین یاس و بیهودگی گردد.
«رضا بابک» نیز در نمایش خود با انتخاب خوب بازیگران و برقراری روابط درست میان شخصیت ها، موفق می شود نمایشی را به صحنه ببرد که نه تنها برای مخاطب کودک قابل درک و برای مخاطب نوجوان قابل پذیرش است، بلکه حتی برای مخاطب بزرگسال نیز جذاب می نماید. انتخاب «لیلی رشیدی» برای بازی در نقش هملت و «پرستو گلستانی» برای بازی در نقش افلیا و صد البته رابطه ی دوستانه، کودکانه و صادقانه ای که این دو با هم برقرار می کنند به جذاب شدن نمایش کمک بزرگی کرده است. تصور جایگزین شدن رابطه ی عاشقانه ی افلیا و مرگ او با رابطه ای دوستانه و همدلانه می تواند مخاطب بزرگسال را هم از دیدن این نمایش راضی نگه دارد. افزودن دیگر عناصر تئاتر کودک و نوجوان از جمله عروسک، وجود خرسی در قفس که فداکاری و هوشیاری اش باعث زنده ماندن شاه می شود، مهربانی و عطوفت شخصیت های نمایش و طنز برخی از آنها نیز از جمله عواملی است که این نمایش را برای کودکان جذاب می کند.
نمایش «هملت شازده کوچولوی دانمارک» نگاهی متفاوت به یکی از بزرگترین، مهمترین و پراجراترین نمایشنامه های جهان انداخته و دنیایی را نشان می دهد که به اندازه ی خود کودکان صداقت داشته و به خوشی ختم می شود.
.
