(این مطلب در صفحه تئاتر روزنامه «هفت صبح» به تاریخ 16 دی ماه 99 منتشر شده است.)
روابط پیچیده ی دنیای مدرن
نویسنده: ماتیو دولاپورت/ الکساندر دولاپتولیر
کارگردان: لیلی رشیدی
بازیگران: لیلی رشیدی/ محمد حسن معجونی/ داریوش موفق/ عباس جمالی/ سارا افشار
انتخاب اسم برای فرزند در این روزها یکی از مهم ترین انتخاب های والدین را است، انتخابی که شاید در گذشته به اندازه ی امروز مهم تلقی نمی شد اما اینکه فرزند نامی شایسته داشته و یادآور انسان هایی درستکار باشد از روزگار قدیم دارای اهمیتی وافر بوده. به همین دلیل است که بسیاری از افراد سعی می کنند نام فرزندانشان را از روی الگوهای دینی یا انسان های موفق و تاثیرگذار بردارند؛ چراکه اعتقاد دارند نام بخشی از سرنوشت فرزندشان را تعیین خواهد کرد. نمایش «اسم» نیز با همین موضوع شروع می شود.
بابو و همسرش (پیِر)، برادر بابو (ونسان) و همسرش (آنا) و دوست خانوادگی شان(کلود) را به منزل شان دعوت کرده تا شبی را دور هم بگذراند. ونسان و آنا در شرف بچه دار شدن هستند و ونسان تصمیم دارد نام فرزندش را آدولف بگذارد، نامی که از نظر پیِر بی شک یادآور هیتلر و کشتارهای اوست. این موضوع باعث بحثی طولانی بین پیِر و ونسان و سپس پیِر و آنا می شود و فضای مهمانی را تلخ می کند. بحث البته به همینجا ختم نمی شود و پای مسائل دیگری نیز به میان کشیده شده، رازهایی برملا گشته و حرفهایی زده می شود که نمی تواند زندگی را دوباره به حالت عادی برگرداند و در نهایت مهمانی با دلخوری به پایان می رسد.
«لیلی رشیدی» در اولین اجرای تئاتر خود در مقام کارگردان، متنی فرانسوی و پرکشش بر روی صحنه برده است. متنی که در مورد روابط عجیب دنیای مدرن، گفته ها، ناگفته ها و احساساتی حرف می زند که جز در حالتی غیرعادی بر زبان نخواهد آمد. متن از بحثی بر سر اسم نوزاد آن هم با هدف شوخی و خنده ی ونسان شروع شده و در نهایت منجر به آشکار شدن روابطی پنهان و حقایقی فراموش شده می گردد. کلود که دوستیِ بیست و پنج ساله ای با ونسان دارد با مادر او رابطه ی نزدیک داشته و بابو در تمام سال های ازدواجش مورد ظلمِ بی صدای همسر قرار گرفته و دم نزده است.
بحث های نمایش که همراه با چاشنی طنز است تنها از انتخاب نامی برای نوزاد حرف نمی زند، بلکه از طرز تفکری صحبت می کند که در چرایی انتخاب نا مها وجود دارد. بحث ونسان و پیِر در مورد انتخاب نام یکی از جذابترین و تفکر برانگیزترین بخش های نمایش است که به ظاهر بی دلیل و کش دار به نظر می رسد، اما حرف هایی که از زبان ونسان در توجیه چرایی انتخاب نام آدولف برای کودکش گفته می شود خود جای تامل بسیار و بازنگری بر روی برخی ذهنیت های پیش فرض آدم ها را دارد.
نمایش از دکوری رئال با جزئیات یک زندگی خانوادگی بهره برده. بازیگران همه در نقش های خود خوب ظاهر می شوند اما آنچه نمایش را متفاوت می کند جنس رابطه ی ونسان و پیِر است. جمع شدن اعضای خانواده یا دوستان در یک مهمانی به قصد لذت بردن و خراب شدن همه چیز، فرمی است که در بسیاری از فیلم ها و تئاترها قابل ملاحظه است. معمولا در پایان این دست داستان ها، روابط چنان از هم می گسلد که نمی توان به راحتی آنها را دوباره به حالت قبل برگرداند؛ اتفاقی که در این نمایش نیز میافتد اما ارتباط ونسان و پیِر که دوستان قدیمی یکدیگر نیز هستند از این دست نیست. نمایش با بحث این دو با هم شروع می شود، بحثی جدی که همراه می شود با کنایه و تلخی و در نهایت به دلخوری کل جمع منجر می شود، اما خللی به رابطه این دو وارد نمی کند. گویی بخشی از زندگی و رابطه ی این دو نفر را همین بحث ها و تنشها شکل داده و یاد گرفته اند که در پایان چطور با آن برخورد کرده و بی آنکه از هم روی برگردانند رابطه شان را حفظ کنند. نمایش در نهایت با تک گویی ونسان رو به مخاطب به پایان می رسد که خبر از دنیا آمدن دخترش به جای پسری می دهد که سونوگرافی پیش بینی کرده بود و نامی را انتخاب می کند که هیچ کس فکر نمی کند او بر روی فرزندش بگذارد.
«اسم» نمایشی از روابط عجیب و پیچیده ی دنیای مدرن است؛ روابط دوستی، روابط خانوادگی و زناشویی. این نمایش روی دیگری از روابط را نشان می دهد که می تواند برای مخاطب جذاب نماید.
