کتاب «سر کلاس با کیارستمی»
برای او که شاعرانه فیلم می ساخت
نویسنده: پال کرونین
مترجم: سهراب مهدوی
انتشارات: چاپ و نشر نظر
قیمت کتاب: 30000 / چاپ ششم – پاییز 97 (برچسب قیمت جدید)
تعداد صفحات: 221
«این کتاب بی شک خست بنای ادبیات سینمایی خواهد بود.»
این جمله ای است که از قول «مایک لی» روی جلد کتاب «سر کلاس با کیارستمی» درج شده است. کتاب را پال کرونینِ فیلمساز و نویسنده، نوشته. کرونین، کیارستمی را برای اولین بار در سال 1384 در یکی از کارگاه هایش که در شهر لندن برگزار می شد، دیده و در کارگاه وی حضور یافته بود. در همین کارگاه بود که تصمیم گرفت وقت خود را صرف یادداشت برداری از گفته های کیارستمی، تعاملش با شرکت کنندگانِ در کارگاه و ثبت ایده هایش کند. وی در طی چند سال با این فیلمساز ایرانی در کارگاه هایش در نروژ، ایتالیا، مراکش و نیویورک همراه شد. وی به ایران نیز سفر کرده و در مورد تاریخ معاصر ایران برای نوشتن این کتاب اطلاعاتی کسب نمود. کرونین بیان می کند که در نسخه ی اول به آنچه مد نظرش بود، دست نیافت اما از طریق پژوهشگری ایرانی ساکن نیویورک به این مهم رسید که ورود به فیلم های کیارستمی و حتی کارهای عکاسی، چیدمان و نگرش او به جهان نه از راه سیاست و تاریخ معاصر که از راه شعر دست یافتنی است.
مایک لی، نویسنده و کارگردان بنام ایتالیایی که جوایز معتبری از جمله نخن طلای کن و شیر طلایی ونیز را نیز در کارنامه دارد، برای این کتاب پیش گفتار کوتاهی آماده کرده و در آن به تعریف از کیارستمی می پردازد.
بخش های از صحبت های کیارستمی در کارگاه های مختلفش را در زیر می خوانیم:
- «هیچ چیز ذاتا ارزشمندی در رئالیسم وجود ندارد. آنچه که ارزش دارد برداشت و تفسیر ماست. حقیقت نقطه ی مقابل دروغ نیست، بلکه دریافت ناشناخته است. حقیقت و دریافت ناشناخته ها همیشه مهم تر از رئالیسم خواهد بود. » صفحه 35
- «با رویا، بدون آنکه قدمی برداشته باشیم، از لای میله های زندان می گذریم، و زندگی را آن سوی دیوارها می جوییم. رویا فرصتی است برای تحمل پذیر کردن زندگی. رویا ما را از گزند دشواری ها می رهاند، استوارترمان می کند. اگر دستگاهی می توانست خیالات را اندازه گیری کند آنگاه می دیدم که دنیای ذهنی یک راننده مترو (که در تمام مدت در فضای بسته است) تا چه اندازه مشغول است. آواز پرنده در قفس بلند تر است.» صفحه 41
- «چیزها چندان تداوم ندارند. وابستگی ها در طول زمان کمرنگ می شود. با سن، امیال و خواسته ها فروکش می کند. جذابیت همه چیز رنگ می بازد. میل به چیزهایی که زمانی برایم مهم بود – خانواده، غذا، دوستان – دود می شود. دیگر آن درجه از نگرانی که در مورد فرزندانم داشتم ندارم. میل من به اجتماعی بودن از میان رفته است و اشتهایم دیگر مثل سابق نیست. راحت می توانم خیلی چیزها را کنار بگذارم. آنچه که جانشین همه این امیال و خواسته ها شده است، آنچه که با گذشت زمان هر روز نیرومند تر می شود – آنچه که در کودکی و جوانی برایم کشش داشت و هیچ گاه به خوبی درکش نکردم – میل به کندن از شهرها و پیوستن به طبیعت است؛ لمس کردن پهناوری و مهابت آسمان بالای سر است؛ تماشای گذر فصول. این لحظه ها طبیعت را برایمان نو می کند. فکر اینکه نتوانم روزی لحظه ها را در خود حس کنم تنها چیزی است که مرا از مرگ می هراساند. اگر می توانستیم طبیعت را با خود ببریم، مرگ معنای خود را از دست می داد.» صفحه 167
با خواندن بخش هایی از کتاب متوجه می شویم که کیارستمی در کارگاه های فیلمسازی اش، تنها درس فیلمسازی نمی دهد، او زندگی را درس می دهد و به شاگردانش می آموزد که چطور زندگی را بر پرده تصویر کنند.
