(این مطلب در صفحه تئاتر روزنامه «هفت صبح» به تاریخ 11 آذر ماه 99 منتشر شده است.)
یک فروپاشی اخلاقی
نویسنده: دیوید ممت
کارگردان: پارسا پیروزفر
بازیگران: رضا بهبودی/ پارسا پیروزفر/ هومن برق نورد/ مسعود میرطاهری/ سیاوش چراغی پور/ مهدی میلانی/ پوریا میاندهی
نمایشنامه «گلن گری گلن راس» یکی از آثار معروف «دیوید ممت»، نویسنده آمریکایی است که برای او جوایزی از جمله پولیتزر را به ارمغان آورده و فیلمی موفق به همین نام نیز به کارگردانی «جیمز فولی» از روی این نمایشنامه ساخته شده است. ترجمه این اثر توسط «امید روشن ضمیر» و به جای ماندن اجرای این اثر به صورت فیلم تئاتر، این فرصت را برای مخاطبان فراهم آورده تا با قلم این نویسنده بزرگ آشنا شوند.
ممت در نمایشنامه «گلن گری گلن راس» در راستای نقد نظام سرمایه داری گام برداشته. وی در این نمایش داستان فروشندگان یک دفتر مشاور املاک را در شیکاگوی اواخر قرن بیستم نشان می دهد. روسای این دفتر به منظور بالا بردن فروش، مسابقه ای بین فروشندگان برگزار کرده اند، بدین شکل که بهترین فروشنده یک ماشین کادیلاک برنده خواهد شد و دو نفر آخر مسابقه از کار بی کار خواهند گشت. در این راه فروشندگان دست به دروغ و دغل زده و با هر فریبی سعی می کنند فروش خود بهتر کنند. کار فروشندگان وابسته به برگه اطلاعات مشتری هاست، برگه ای که در آن نام و شماره تلفن مشتری های مورد هدف نوشته شده و این برگ هها در اختیار سرپرست دفتر قرار دارد. او نیز این اطلاعات را جیر هبندی کرده و قطره قطره در اختیار فروشندگان می گذارد تا جایی که یکی از آنها برای گرفتن برگه اطلاعات حاضر به پرداخت رشوه به سرپرست بنگاه می شود. این روشِ برخورد با اطلاعات، لیست اسامی مورد نظر را به شیءای ارزشمند تبدیل می کند تا حدی که فروشندگان تصمیم به دزدیدن آن می گیرند.
نمایشنامه «گلن گری گلن راس» که نام خود را از ارتفاعات گلنگاری و مزارع گلن راس گرفته، (دو مورد از املاک و مستغلاتی که توسعه آن توسط فروشندگان دفتر انجام شده) از آدم هایی حرف می زند که دیگر به اخلاق و اصول انسانی پایبند نیستند؛ چراکه شرایطی که برای آنها در نظر گرفته شده و تنگایی که آنها را در آن قرار داده اند بسیار سخت تر و فشرده تر از آن است که بتوان تنها با پیروی از صداقت و درستی از آن بیرون خزید. این نمایش که در دهه 1980 برای جامعه آمریکایی نوشته شده بسیار به شرایط فعلی ایران و ایرانی نزدیک است. در این روزها که عوامل زیادی دست به دست هم داده تا مردم فشار بیشتری را تحمل کنند، این سوال پیش می آید که آیا می توان تنها با اتکا به صداقت از این فشار رها شد؟در این روزهایی که افراد زیادی به دلیل بیماری همه گیر کرونا از شغل خود کنار گذاشته شده اند یا ماندن در شغل تبدیل به چالشی بس بزرگ برای آنها شده است، آیا می توان بدون دروغ و فریبکاری موقعیت فعلی را حفظ کرد؟
«پارسا پیروزفر» در این نمایش سه صحنه ابتدایی را با کمترین حرکت طراحی کرده، سه قاب از یک رستوران که در هر یک دو مرد پشت میزی نشسته اند؛ یکی آرام و دیگری پرحرف. صحنه ی چهارم اما متفاوت و طولانی تر از صحنه های قبلی است و پویایی بیشتری نیز دارد. بازیگران نمایش در نقش های خود خوب نشسته اند و دیالوگ ها صریح و روان است. کارگردان از هر اضافه کاری چه در طراحی صحنه و چه در حرکات بازیگران پرهیز کرده و به طور کلی دیالوگ بیشترین مسئولیت را در این نمایش بر عهده دارد.
فیلم تئاتر «گلن گری گلن راس»، نمایشی قابل توجه بوده و به شکل عجیبی با این روزهای خاص از تاریخ همسان است. نمایشی که از مرگ اخلاق سخن می گوید و آدم های گرفتار و بی اخلاقی که می توان با آنها همذات پنداری کرد و به آنها حق داد که این چنین از مسیر درست منحرف شوند، چراکه شاید دیگر راه راستی برای آنها باقی گذاشته نشده است.
